نویسنده: لیدا وطن پرور، دانش‌آموخته مطالعات ترجمه،دانشگاه تهران
با افزایش روز افزون کاربران فضای مجازی به لحاظ تنوع در سطح فرهنگی و اجتماعی، خواه و ناخواه شاهد برخی رفتارهای هنجارشکن در این پلتفرم هستیم. یکی از این ناهنجاری‌هایی که به وضوح باعث آزار بسیاری از کاربران اصلی می‌شود، ایجاد و وجود پروفایل‌های غیرواقعی یا به اصطلاح عامیانه پروفایل‌های فیک (fake) است.
با وجود چنین پروفایل‌هایی، کاربران با مخفی نگه داشتن هویت اصلی خود، گاهاً اقدام به فعالیت‌هایی مغایر با فرهنگ و عرف جامعه می‌کنند. علیرغم وجود قانون‌های تعریف شده از جانب پلتفرم اینستاگرام و بعضاً محدودیت‌هایی که از جانب این برنامه برای کاربران متخلف اعمال می‌شود، شاهد رفتارها واعمال نامناسب و شکل گیری فرهنگی جدید و بینابین فرهنگ شرق و غرب هستیم.
پژوهش حاضر بر اساس رویکرد روانکاوی لاکانی تلاش کرده است دلایل ایجاد پروفایل‌های جعلی در فضای اینستاگرام را واکاوی کند و تبیین کند که چرا در محیط اینستاگرام میل به هنجارگریزی بیشتر می‌شود و این میل به عصیانگری چرا و چگونه در خدمت تولید یک فرهنگ بینابین قرار می‌گیرد.استدلال مرکزی این پژوهش این است که فرد با ایجاد پروفایل‌های جعلی به صورت نمادین به ساحت خیالی لاکانی رجعت می‌کند و توهم دستیابی به ابژه امیال خود را پیدا می‌کند. پروفایل‌های جعلی بازتولید مهمانی‌های بالماسکه در دوران گذشته است که مهمانان با لباس مبدل و نقاب در آن شرکت می‌کردند تا هویت‌شان شناخته نشود و با این سیاست هویتی حس سوژه بودگی در آنان تقویت و میل به مقاومت در برابر ارزش‌های سنتی فرهنگ رسمی تشدید می‌شود.
این مقاله در زمستان 1400 در شماره سوم نشریه سایبرپژوهی و مطالعات فرهنگ دیجیتال به چاپ رسیده است.
متن مقاله در فایل ذیل در دسترس شما مخاطبان قرار گرفته است:
بررسی-دلایل-ایجاد-پروفایل‌های-غیرواقعی-در-فضای-اینستاگرام-در-پرتو-رویکرد-روانکاوی-لاکانی
